تنباکو چیست؟ تاریخچه تنباکو [مراحل تولید و انواع]

توتون گیاهی است که ابتدا در قاره آمریکا رشد می‌کرد، اما به دلیل مصرف گسترده‌ای که از آن شده است، اکنون در سراسر جهان کشت می‌شود. این گیاه برگ‌های پهن و به ارتفاع یک تا یک و نیم متر دارد و دارای شیره چسبنده است.

تنباکو نیز همان برگ‌های خشک شده از گیاه توتون است که با سوزاندن آن، دودی تولید می‌شود که معمولاً توسط افراد مصرف می‌شود. دود تنباکو حاوی مقدار قابل توجهی نیکوتین است.

تاریخچه تنباکو

تاریخچه تنباکو را می‌توان با اشاره به این نکته مهم آغاز کرد که این گیاه، یکی از باستانی‌ترین گیاهان دارویی و تفریحی در تاریخ بشر محسوب می‌شود.

در قرن پانزدهم میلادی، پس از کشف قاره آمریکا توسط کریستف کلمب، روش‌های استفاده از تنباکو از سوی سرخ‌پوستان آموخته شد. تنباکو به اقتصاد آمریکا بسیار کمک کرد و به اروپا و سپس به سایر نقاط جهان صادر شد. این محصول به یک کالای باارزش در اقتصاد کشورهایی مانند کوبا، هند، چین و ایالات متحده تبدیل شد.

پس از ورود اروپایی‌ها به آمریکا، تنباکو به شدت محبوب شد و این منجر به رونق اقتصادی مناطق جنوبی ایالات متحده شد. اما در طی زمان، کشت پنبه جایگزین تنباکو شد. بعد از جنگ داخلی آمریکا، با تغییر در تقاضا و نیروی کار، تولید سیگار به رشد گسترده‌ای دست یافت. این محصول جدید سبب رشد شرکت‌های مرتبط با صنعت تنباکو شد.

خانواده نیکوتیانا بیش از ۷۰ نوع مختلف گیاه تنباکو را شامل می‌شود. واژه “نیکوتیانا” (همچنین “نیکوتین”) به افتخار ژان نیکو، سفیر فرانسه در پرتغال، که در سال ۱۵۵۹ این ماده را به عنوان یک دارو به ارباب کاترین ارسال کرد، نامگذاری شد.

در صنعت دخانیات، چهار نوع اصلی از تنباکو و توتون وجود دارند که به شرح زیر هستند:

تنباکو ویرجینیا:

این نوع تنباکو در استرالیا و مناطق دیگری نیز محبوبیت دارد. نام “ویرجینیا” از ایالت ویرجینیا در ایالات متحده آمریکا گرفته شده است، که اولین بار توتون در آنجا کشت شد. این نوع تنباکو در حال حاضر در کشورهایی مانند برزیل و زیمبابوه نیز پرورش داده می‌شود. تنباکو ویرجینیا دارای مقدار زیادی قند است، که باعث می‌شود دود سیگار حاصل از این تنباکو نسبت به دود سیگارهای دیگر شیرین‌تر باشد. اما وقتی قند موجود در این تنباکو سوزانده می‌شود، مقدار زیادی اسید مضر تولید می‌شود. دود حاصل از تنباکو ویرجینیا، نیکوتین را آزاد می‌کند، به این معنی که نیکوتین به سرعت و با قدرت بیشتری به مغز می‌رسد. اما دود تولیدی از این نوع تنباکو نسبت به مارک‌های دیگر شدت بیشتری دارد.

تنباکو برلی:

این نوع تنباکو طعم تلخی دارد و حاوی قند به میزان کمتری است. تنباکو برلی در مناطقی مانند ایالات متحده آمریکا، آمریکای مرکزی، مالاوی و اوگاندا رشد می‌کند.

تنباکو شرقی:

این نوع تنباکو گیاهی مقاوم و کوچک است. تنباکو شرقی در مناطق خاورمیانه کشت می‌شود و بازار این مناطق را تحت تسلط دارد.

تنباکو مخلوط:

این نوع تنباکو ترکیبی از تنباکو‌های شرقی، ویرجینیا و برلی است.

تنباکو چگونه تولید می شود؟

گیاه توتون و تنباکو قبل از استفاده انسانی باید از مراحل مختلفی عبور کنند.  مراحل تهیه آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

پخت:  این مرحله اولیه در تهیه توتون برای مصرف است. پخت گیاه توتون باعث خشک شدن آن می‌شود و فرآیندهای تیمار و فرآوری مختلف توتون، طعم، قوت و شدت تنباکو را تغییر می‌دهد. با افزایش خشکی برگ‌های توتون، مقدار نیکوتین در آن‌ها افزایش می‌یابد و به طور کلی توتون دارای طعم غنی‌تری می‌شود.

تیمار گیاه توتون و تنباکو:  این مرحله شامل آویزان کردن گیاه توتون یا تنباکو و خشک کردن آن می‌شود. در این مرحله، نشاسته موجود در برگ‌ها به قند تبدیل می‌شود و رنگ و بافت گیاه را تغییر می‌دهد.

تنباکو هوادهی شده:  در این روش، برگ‌های توتون و تنباکو به طور طبیعی خشک می‌شوند. این برگ‌ها در پناهگاه‌های بزرگ آویزان می‌شوند و تا زمانی که به رنگ قهوه‌ای روشن تغییر کنند، در آنجا نگه داشته می‌شوند. این روش عمدتاً برای تهیه تنباکوی برلی استفاده می‌شود.

تنباکو حاصل دود آتش:  در این روش، برگ‌های توتون را بر روی چوب‌های در حال سوختن قرار می‌دهند تا به دود آتش خشک شوند. این فرآیند باعث نگه‌داشتن بیشتر قندها در گیاه می‌شود و به همین دلیل تنباکو با طعم شیرین تولید می‌شود. این روش برای تهیه تنباکوی ویرجینیا استفاده می‌شود.

توتون و تنباکو حاصل از گرمای خورشیدی: در این روش، برگ‌های توتون را به مدت طولانی در محیط آویزان می‌کنند و آن‌ها را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار می‌دهند. تاثیر گرمای خورشید باعث خشک شدن برگ‌ها و افزایش مقدار قند در آن‌ها می‌شود.

انواع تنباکو ی قلیان را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

تنباکوی سنتی (خالص): در گذشته، تنباکو‌های استفاده شده در قلیان‌ها از نوع‌های سنتی مثل تنباکوهای برازجانی یا خوانساری بودند. به عنوان مثال، تنباکوی خوانسار که در شهر خوانسار و مناطق اطراف آن کشت می‌شود. این نوع تنباکو، بدون اسانس اصلی تولید می‌شود و به دلیل کیفیت بالا و گیرایی زیاد، مورد توجه قرار گرفته است. این تنباکو به عنوان نمونه‌ای با کیفیت و مرغوب محسوب می‌شود که دود کمتری تولید می‌کند و طعمی تلخ و سنگین دارد. این تنباکوهای سنتی همچنان در برخی مناطق استفاده می‌شوند.

تنباکوی میوه‌ای: امروزه با افزودن میوه‌ها و اسانس‌ها به تنباکو، نوع جدیدی از تنباکوهای معروف به تنباکوهای میوه‌ای به وجود آمده است. این نوع تنباکوها، با اضافه کردن طعم و عطر میوه‌ها، طعم تلخ تنباکو را تغییر می‌دهند و اغلب در بین جوانان طرفداران زیادی دارند و  به عنوان نسخه‌های مدرن‌تر و متنوع‌تر در بازار تنباکو قلیان حضور دارند.

قیمت تنباکو

قیمت‌های تنباکو ممکن است بسته به نوع، کیفیت و منطقه تولید، متغیر باشند. تنباکوهای با کیفیت بالا معمولاً قیمت بیشتری دارند. تنباکوهای سنتی، مانند تنباکوی خوانسار، به دلیل کیفیت برجسته و دود کمتر، معمولاً گران‌تر از تنباکوهای دیگر هستند

در مقابل، تنباکوهای میوه‌ای که علاوه بر تنباکو معمولی، عطر و طعم میوه‌ها را دارا هستند، به دلیل ویژگی‌های اضافی قیمت بالاتری دارند.

همچنین، قیمت تنباکوها به میزان مالیات‌ها و محدودیت‌های قانونی نیز وابسته است. در برخی کشورها، مالیات‌های بالا ممکن است قیمت تنباکوها را به طرز قابل توجهی افزایش دهد. همچنین، تنباکوهای قانونی و مجاز معمولاً قیمت بالاتری دارند نسبت به تنباکوهای قاچاق.

در نهایت، قیمت تنباکوها ممکن است در طول زمان تغییر کند و به عوامل مختلفی از جمله تقاضا و عرضه، تغییرات اقتصادی و تغییرات در صنعت دخانیات بستگی داشته باشد.